het idee

voorbereiding

welke route

onderweg 1

onderweg 2

 onderweg 3

boeken over

restaurants

25 Juli "de dag dat we Spanje inreden"
Samen liggen we in een lang dun kamertje in het onderste van een stapelbed van een Refuge in St Pied de Port, de laatste stad voor ons in Frankrijk. Eerst gaat er een mobiele telefoon wekker die ze uit haar handen laat vallen, dan staan ze op en kletsen ronduit. Ik bedoel het is vijf uur ´s morgens en heb het over vier mensen waarmee we de kamer delen. Ik ssstt een keer en het wordt minder maar dan doet er een het licht aan. C'. is ook wakker geworden en ze zet ze in perfect duits op hun plek en in de lakendoek die ze aan heeft staat ze op en doet de lichtknop, één meter van ons vandaan uit. Even later gaat het licht ineens weer aan maar C'. is echt snel en klik, UIT. En dan (ik denk de moeder van het stel)zegt dat ze vindt dat het moet kunnen maar ze had buiten C'. gerekend die tegen haar zegt (en dat alles in het Duits) dat ze over mensen zoals hun zelfs een boek hebben geschreven. De vrouw zegt dat het maar vijf minuten duurt want ze zijn bang iets te vergeten. C'. knipt direct het licht weer uit en zegt netjes dat ze al drie maal de tijd hebben gehad punt, en ik lig helemaal te genieten van de politieke correctheid waarmee C'. het regelt. Alle vier rommelen ze in het donker en slepen, heel klagend over C'. (niet te veel want ze was héél duidelijk) en de situatie, hun spullen letterlijk de eetkamer in. Om zeven uur staan we op en eten weinig (er is niet veel) en drinken koffie met te veel melk. Ik eet pindakaas om de pot iets leger te maken zodat ik mijn oude pot achter kan laten en we alleen de nieuwe, die ilene en Taz vakkundig vermomd als semtexbom hebben opgestuurd, mee hoeven te nemen. Buiten is alles heel erg mistig, vijftig meter zicht, en koud een graad of tien twaalf max. We gaan via de bakker en om acht uur zijn we op weg op de zwaarste etappe tot nu.
Onderweg worden we ingehaald door G.& M. we treffen ze even later weer als we koffie gaan drinken in Valcarlos, waar ik olijven en Emmentaler smeerkaas koop, (de prijzen hier zijn een stuk aangenamer dan in Frankrijk) bij het eerste eten in Spanje horen olijven vind ik en eten doen we straks ergens langs de weg in het gras dan kunnen de steps ook even gezusterlijk uitrusten en elkaar troosten.
Was de weg van St Pied de Port tot Valcarlos af en toe lopen omdat het omhoog gaat, erna is het echt alles lopen en duwen, een traject van zestien kilometer en een constante stijging van minimaal 7%.

zo stijl ongeveer.

Onderweg genieten we van alles om ons heen, zien we allerlei soorten gesteenten en watervalletjes, er hangen soms heel lekkere geurtjes en het uitzicht is prachtig maar het is zwaar, errug zwaar. Uren later komen we, na veel kleine pauzes en zeker zes liter water, versleten aan in Roncevalles, ons doel van vandaag, een dorpje van twee restaurants, een kerk en refugio zoals het lijkt, ontstaan door de enorme hoeveelheid pelgrims die hier dagelijks doorheen komen.
Véél zijn het er, heel veel, ze worden hier als de refugio vol is (refugio is een soort jeugdherberg waar je één nacht mag slapen en 's morgens vroeg, soms al om zeven uur, weer weg moet om plaats te maken voor de volgende lading pelgrims voor die avond, in de meeste refugio's kun je geen eten bestellen, al kun je in sommigen wel gebruik maken van hun keuken, slapen is goedkoop en soms gewoon gratis, je hebt refugio's van stichtingen, steden, of privaat) in grote legerachtige tenten gehuisvest. Daarnaast staan twee tot wc en douche ruimte omgebouwde containers.
Vind ik het Spaans al moeilijk, Baskisch is echt helemaal onlees- en onverstaanbaar, zelfs voor de wel Spaanstalige. Om exact 20:00 uur is er een kerkdienst met zegen voor de pelgrims, lekker veel wierook (God wat is het lang geleden dat ik een kerkdienst heb bijgewoond) alles gaat in het Spaans en Latijn, de zegen voor de pelgrims echter ook in het Frans, Duits, Italiaans en andere onverstaanbare talen.
Na de dienst ff een biertje, De restauranthouder is echt heel behulpzaam en geduldig ondanks de drukte. We douchen en duiken vroeg in bed in onze, naast de grote tenten opgezette kampeer plekje, ik heb het erg koud en helaas staat de tent een beetje schuin en het materiaal van de slaapzakken en het luchtbed glijden iets te gemakkelijk over elkaar wat tot gevolg heeft dat we regelmatig 's nachts omhoog moeten omdat we samen aan het voeteneind liggen te rommelen

donderdag 26 Juli "bergje af"
We staan vroeg op omdat het te koud is om te blijven liggen en om acht uur staan we al op de steps, het voordeel van het op de top van de berg eindigen is natuurlijk de afdaling 's morgens, weliswaar koud maar toch lekker, twee kilometer bergafwaarts en daar staat ons ontbijt met lekkere warme koffie al op ons te wachten, in dit cafeetje zit de Vlaamse Amsterdammer die ik gisteren ontmoet heb, hij heeft een Bobtrailer, zo een die we besteld maar ongebruikt terug naar de dealer gestuurd hebben, dit is voor fietsers een ideaal apparaat, hij heeft behalve een drinkfles, niets op zijn fiets en een volle trailer, mooi gezicht. Na het ontbijt in Burquete rijden we over de NA135 meestal bergafwaarts, C'. verhoogd haar maximum snelheid tot 50km/uur, dan de NA2330 en we tanken water bij een bron op een rustplaats, we ruiken telkens kamperfoelie en voordat we in het plaatsje Erro zijn hebben we veel afdalingen en koffie gehad, helaas gaat de weg vanaf hier hooguit horizontaal. Als het erg warm wordt stoppen we bij de "rivier" de Erro en rommelen een uurtje in het water. Als we verder gaan is het heel warm en we willen eigenlijk wel ergens in de schaduw vertoeven maar daarvoor moeten we een eerst stukje van deze weg af, hier is gewoon niets, alleen weg. In een kroegje in Urroz probeert C'. sinasappelsap te bestellen, de dochter van de uitbater kijkt erg onwetend, ongeïnteresseerd en een beetje boos en snapt niet wat C'. bedoelt maar haar vader schijnbaar wel en stuurt haar naar de voorraadkamer want even later komt ze terug met een paar sinasappels, ze moet daarvoor langs ons heen lopen want de deur van die voorraadkamer is pal naast ons waar we zitten, een paar minuten en het geluid van het persen van sinasappels later is het glas met sap en ijs klaar, ik wijs naar de tap simpel toch. De dochter blijft de rest van de middag onwillig in alles wat ze doet, C'. besteld nog een glaasje sap en het ritueel herhaald zich, buiten is het zeker 40° C en we zijn zeker van plan nog even te blijven en een hapje te eten. Dan verschijnt er een jongen van een jaar of 19 die meer interesse heeft en C'. maakt hem duidelijk dat ze wel iets wil eten, door de opening naar de keuken zien we hem de sla wassen, aardappelen schillen etc. en na een half uurtje hebben we wat we willen en het is goed verzorgd, daarna lukt het de dochter om ons koffie te schenken echter als C'. naar de wc gaat is het papier op en ze loopt met het lege rolletje, hoe maak je dat anders duidelijk in het Spaans, naar de bar. Als blikken konden doden. Om een einde te maken aan dit verhaal gaan we even over vijf weg en als ik wil betalen duurt het even voordat ze weet hoeveel ik moet betalen mar ik vraag haar het papiertje met de optelling die ik even overdoe en kom uit op € 2,00 minder, dat laat ik haar zien, ze verblikt of verbloost niet en geeft ze me terug.
Buiten is het nog steeds onbehoorlijk warm, te warm. Eerst gaan we van schaduw naar schaduw maar het is zóó heet en de afstand tussen de schaduwen wordt steeds groter zodat we op een ge-oogst veldje in de schaduw van een boom neerstrijken en daar blijven we tot bijna zeven uur, dan is het en stuk aangenamer, wel warm maar goed hanteerbaar. We rijden langs een betonnen kanaal en door een prachtig gebied en doen rustig aan. De zon zakt, ons water is op en C'. wordt nerveus want Puenta la Reina is nog vijftien kilometer, we scoren water en snoep bij een benzine station en volgen de route, de wind steekt op maar komt voor het eerst op deze reis niet schuin van voren maar schuin van achteren en de weg daalt een beetje zodat we best hard gaan, ondertussen is de schemering goed ingezet, om tien uur zijn we bij de refugio. Daar staat iemand (een Nederlander die vraagt of we nog iets willen eten want er heeft iemand gekookt en er is nog iets over, mmmm rijst met saus, tomaat met zout, aardige ontvangst. Er is een Spanjaard die Engels spreekt, een rarietijd zo ongeveer die ons gelukkig helpt bij het inschrijven. In de refugio's is tien uur zo ongeveer bedtijd dus iedereen is al richting slaapzaal aan het gaan maar mijn lijf draait nog op volle toeren, een biertje en wat schrijven helpt misschien denk ik. Niet dus, zalen van ongeveer twintig personen en we liggen met zijn tweeën op een eenpersoonsmatras op de vloer de rest ligt gewoon in stapelbedden, we slapen slecht maar 's morgens zijn we toch uitgerust.

vrijdag 27 Juli
Om zes uur op want zo gaat dat in refugioland, maar het ging hier best gemoedelijk en niet zoals in St Jean Pied de Port ondanks dat er mensen eerder weggingen. Even uit het raam twee ooievaars op een schoorsteen gefotografeerd, dacht ik altijd dat ze zeldzaam waren, hier in ieder geval niet, aan de overkant van de refugio staat een oud torentje met een stuk of vijf van die beesten en verder zien we er nog plenty van in Spanje.
Als we om zeven uur weg rijden nemen we eerst de lopers route door de steegjes en over een oude brug, daar hadden we een foto van gezien en wilden dat zelf in het echt even zien, speciaal aangelegd voor de pelgrims zoals zoveel in Spanje en heel mooi. Na de vermoeiende ritten van de afgelopen dagen besluiten we zeker een dag extra in Estella te blijven dus zoeken we een hotel pension aan een rustig pleintje, de eigenaar en diens moeder of de eigenaresse en diens zoon zijn echt genuine aardig. De steps next door in een tot opslagruimte omgetoverde garage, de sleutel ervan op de overloop van de eerste verdieping in een laatje en wij op de 2^e verdieping aan het Santiagoplein. Het leven hier is zeker qua indeling heel anders. 's morgens is het druk, boodschappen doen, sociaal onderhoud met de buren etc. dat drukke neemt na één uur 's middags erg af en de temperatuur stijgt snel, is het 's morgens om zeven uur nog 18°C, om één uur 25°C en dan loopt het op tot zeker 32°C, Na acht uur zwelt de drukte weer snel aan. Om een uur of tien gaan we eten op een pleintje verderop en al die tijd dat we daar zijn is het een drukte van jewelste (gek woord) kinderen van alle leeftijden zwermen rond, moeders met kinderwagens enz. heel het plein ziet er om twaalf uur 's nachts zo druk uit alsof je in het toeristisch seizoen op de kaasmarkt in Gouda loopt. C'. had nog een niet ontmoeting met een ober. Als je in deze drukte op een terras zit komen de obers regelmatig kijken of je iets wilt consumeren, anders is het natuurlijk de bedoeling dat je ruimte maakt voor de volgende consument in spé. Ze besteld koffie van €1,60 geeft de ober €2,00 maar die doet of ie gek is en geeft geen wisselgeld maar komt ook niet meer kijken of ze nog iets wil drinken. C'. heeft echter zojuist een dik boek gekocht en blijft aan het tafeltje zitten lezen. Ik durf te wedden dat ze dat langer volhoudt dan de ober. Om een uur of twaalf gaan we nar ons pension en ook dat plein, waar trouwens geen restaurant is, bruist nog van het leven. Na twaalven worden de grote vuilcontainers nog geleegd en de straten geveegd, de temperatuur zakt geleidelijk tot aangename hoogte. 's nachts veel herrie buiten en omdat de deuren aan twee kanten open staan slaap ik weinig. 's morgens om elf uur lopen we weer naar het pleintje en drinken koffie, lopen een beetje rond langs de kerk uit 1200, 's middags doet C de was en ik probeer daarna ons veel te kleine ligbad uit wat eigenlijk een verhoogde douchebak is, doe boodschappen en ga naar een internetplek om de foto's van de camera te uploaden, dat gaat errug langzaam en duurt 2,5 uur dan nog even terrasje pikken en beetje op tijd onder de wol want morgen gaan we weer vroeg verder. Slapen gaat net als gisteren of liever gezegd het niet slapen

Maandag 30 Juli
Om half zes loopt de wekker af we douchen en nemen de spullen mee naar de overloop waar de sleutel in de la ligt dus niet in de la ligt.. Ojéé. La helemaal leeg gespit maar niets, op het kastje ligt wel een sleutel maar die is van kamer 27, die heeft de sleutel zeker vergeten terug te brengen en per ongeluk in zijn zak gestoken, SHIT. Dan maar de eigenaar wakker maken denk ik en ik hoor boven gestommel, dat is misschien de eigenaar al die ons gehoord heeft, even wachten voordat ik bel…. Dat gestommel was niet de eigenaar maar van diegene die ik gisteren vertelde dat het hier goed en goedkoop is, een jonge Spanjaard met vriendin die op de fiets voor de deur stond. De ? heeft de sleutel in zijn zak en weet zich van de prins geen kwaad, zijn vriendin weet het wel of heeft minder toneelschool gehad en doet gemaakt erg aardig. Iemand heeft onze steps vanaf de muur waar ze stonden verplaatst en tegen de andere muur gezet maar ze stonden aan elkaar vast met een ketting, gelukkig is er behalve wat lakschade niets aan de hand, alleen even een stuur rechtzetten. Om 6:15 steppen we richting de brug waar we overheen moeten om op de juiste weg te komen, dan spot ik, let wel het is zondagmorgen voor half zeven een klein bakkertje waar mensen aan de koffie zitten, even brood halen, koffie en wat lekkers bestellen en babbelen met een Spanjaard die vannacht gewerkt heeft en vroeger Nederlanders vanuit Rotterdam, Den Haag en Amsterdam naar Spanje heeft gereden.

Langs het Monastario d'Irache, echt mooi en zoals we hebben gelezen staat er een lelijke hal voor van een wijnproducent. Om deze reden kunnen de wandelende pelgrims niet alleen water maar ook wijn krijgen als ze er langs lopen. Het landschap is open en anders geworden en de geuren komen ons met vlagen tegemoet, soms is het alsof iemand een flesje parfum heeft laten vallen maar soms is het ook alsof je langs de openstaande deur van een varkensfokker rijdt. C verbeterd haar max. snelheid weet en dat komt op 54,48km/uur de thrillseeker. Om 8:50 stoppen we op een pleintje maar alles is hier nog dicht C'. vraagt een man hoe laat en waar we koffie kunnen drinken. Simpel, 50 meter verderop om negen uur. We wachten even en er komen steeds meer mensen bij zitten, wachtend op het uur U. Zowel pelgrims als dorpelingen en even later stopt ook een plaatselijke wielrennerclub, allen met buikje maar strak in het pak. Als we weer over de vlakte rijden wordt mijn aandacht getrokken door iets in de rechterbovenhoek, een twintigtal ooievaars draaien op de thermiek rondjes zonder hun vleugels te bewegen en zonder geluid, een prachtig majestueus gezicht.
Een motorrijder op een oude BMW haalde ons een tijdje geleden in en als we in de afdaling op ons hurken zitten staat ie te kijken op een parkeerplek in de bolling van de berg, als we daarna over de berg aan de overkant rijden staat ie nog steeds te kijken. We zien hem als een donkere silhouet tegen de zon in. Deze rit hebben we veel kleine afdalingen gehad zodat we de snelheid weer kunnen gebruiken om tegen de volgende heuvel op te komen. Het plan was om in Los Arcos te blijven maar het nog vroeg en een zuchtje wind maakt de warmte dragelijk het gaat lekker en we besluiten vandaag naar Logroño te rijden. Onderweg zien we degene die ons in Puente la Reine geholpen heeft, hij loopt in een groep waar we er meer uit herkennen en lopen een stukje mee, langs een controle/stempelpost Logroño in naar de refugio. Het is er erg druk en de deur gaat om 14:30 open. Een Spanjaard die ons bij de inschrijving in Puente la Reine geholpen heeft met inschrijven loopt naar een hem bekende kerk toe om te kijken of we daar onderdak kunnen krijgen. Dat zou niet verkeerd zijn want in de refugio kunnen de steps niet naar binnen. Onze inspanning wordt beloond en de kerk laat ons toe, de steps op de afgesloten binnenplaats, we slapen vannacht in de Church of Santiago aan de calle de Bioceppa 8, dit is een donativo (dus gratis en je betaalt alleen als je dat wilt) eten en douche, stapelbedden met matrassen. Eten is bouillon met geroosterd brood erin gebakken kippenvleugeltjes er staat bier en wijn, water en jus d'orange op tafel.
Dan gaan we even Logroño bekijken, tenminste dat was het plan maar de hitte is zo moordend dat we na een straatje of zes de schaduw in een kroeg aan een promenade opzoeken, uit de zon gaat het best maar erin. Wat ons nu echt opvalt is dat niemand hier een airco heeft wel een ventilator maar meer niet en dat is wel zo comfortabel. We blazen het idee Logroño te bekijken af en gaan naar de kerkdienst om 19:30. daarna staat er een koude pastasalade en een stukje hartige taart, gemaakt door andere pelgrims klaar, Na het eten is er voor belangstellende een speciale dienst in de normaal afgesloten kapel, opgedeeld in verschillende talen wordt er iets gelezen, gebeden en verteld.
De nacht is onrustig, veel gerommel met plastic (dat maakt best veel herrie) maar we slapen aardig, om zes uur op en een kopje koffie met een broodje en dan…………. de deuren naar de plaats waar de steps staan zit op slot en diegene met de sleutels of de kennis om eruit te komen komt pas om……… 7:45 uur. Vlug op weg, stukje stad door en een soort aangelegd park maar de bomen of delen ervan zijn veel ouder, er is een soort stuwmeer met dam waar we overheen gaan en dan zit daar een oude man met een grote grijze baard, er staan zelf gesneden wandelstokken, appels, pruimen, kaakjes en alles is gratis. Hij heeft in 1999 een reis naar Santiago via een omweg van 4800km met ezel en hond gemaakt, hij is alleraardigst. De weg erna is erg slecht en C'. rijdt met haar voorwiel in een gat en valt, haar elleboog en hand zijn kapot, diverse schaafwondjes en een beetje shock, we spoelen de wondjes met drinkwater en plakken wat pleisters als dakpannen want ze zijn veel te klein, voorzichtig rijden we verder met een half achterspatbord en steken de weg over om op een snelweg in aanbouw te komen de strepen zijn nog niet getrokken en de borden niet geplaatst, eerst lopen we een paar kilometer erover maar als hij afdaalt stappen we natuurlijk op en rijden we naar beneden over deze door ons ingewijde snelweg, C'. neemt de honneurs van Beatrix waar. Na flink wat kilometers moeten we haar helaas verlaten en rijden over een heel slecht stukje, zo slecht dat ie voor ons van de kaart af mag naar Huercanos, de temperatuur is ondertussen flink gestegen en heeft moordende hoogten bereikt de biodermal op mijn kuiten zucht met me mee, 13:15uur komen we aan in Najerra als we de alberque (jeugdherberg) bereiken is deze al omsingeld door pelgrims, sommige pelgrims gaan al heel vroeg op pad, vier uur is geen uitzondering zodat ze de warmte voor zijn en als één van de eersten bij de volgende slaapplaats aankomen om zodoende nog een plakje te kunnen krijgen, maar ze gaat pas om 14:30uur open. Na opening is de rij immens maar de beheerder stuurt zonder blikken of blozen iedereen weg die niet zelf zijn bagage draagt, maar deze met auto laat vervoeren, of fietsers die nog genoeg tijd hebben om de volgende slaapplaats te halen. Sommigen steekt deze methode maar de logica lijkt me vrij duidelijk. Als er vanavond om acht uur een pelgrim voor de deur staat die, weet ik hoeveel kilometer, 20 kilo heeft gesjouwd en dan geweigerd moet worden omdat er iemand een bed heeft die zijn bagage met een auto heeft laten vervoeren en dus veel eerder aanwezig kon zijn, lijkt me dat een slechte zaak en deze zaal heeft (maar) 120 bedden.
Met wat mensen die we al een paar keer gezien hebben spreken we af om 's avonds samen te gaan eten, Linda komt uit Hawaï, Victor en Julio Spaans, Piet en wij, een Spaans meisje met mobieletelefoon vergroeiing aan haar oor en een Française, samen goed voor 3 flessen wijn 2 water en veel gekwebbel tot 22:15 uur dan grijpt de angst om zich heen, stel je voor dat we er niet meer in mogen van Herr Generalisimo, zo wordt de beheerder sinds vanmiddag genoemd. Het valt reuze mee want al met al gaan we na nog meer wijn en geklets pas om 24:30 naar bed. In de zaal is het erg stil en ik slaap voor het eerst sinds een week of wat rustig, 5:30 gaan we op en geen gerommel naast bedden of lawaai in de slaapzaal, heerlijk zo'n Generalisimo!

Dinsdag 31 Juli
Om 5:55 staan we voor een zaak die ontbijt vanaf zes…. het is koud en mistig 14°C, over de N120 of liever gezegd aan het uiterste randje want de weg naar St. Domingo is erg smal en vrij druk, net ervoor staat een houten keetje met een vrouw die ons een plattegrondje en een "fleskoeler" geeft voor onderweg, dit alles van de gemeente St.D. zegt ze er bij, denk ik? Koffie drinken is moeilijker dan gedacht na wat ystematisch zoeken vinden we een plekje met lekkere koffie (maar oude chocobroodjes), er stoppen twee Italiaanse koppels die niet bij elkaar horen, die allemaal foto's van de steps nemen, ik loop naar buiten en zeg "hé copyright" beetje onzekere schichtige blikken en even later neem ik met vier verschillende camera's foto's van alle vier en de twee steps We stappen op en langzaam aan wordt het weer heel warm, de temperatuur stijgt ook tussen ons, in een afkoelpoging stoppen we in een dorpje maar we kunnen hier niet eten alleen wat te drinken kopen, C'. wil eigenlijk niet verder maar hier blijven tot een uur of zes is ook niet echt een oplossing. We worden het eens en gaan verder, ik doe de lakenzak helemaal uitgevouwen over mijn schouders onder de rugzak zodat ik er schaduw van heb, C'. doet mijn witte T-shirt onder haar helm zodat deze over haar nek hangt en maakt deze steeds nat. Als ik achter haar rij zie ik dat het zoo warm is dat de banden van haar step sporen achterlaten in de gerepareerde plekken in het afvalt.

We rijden tot in Belorado en eten in een vrij groot buurtcentrumachtig gebouw, dan op naar de Alberque van Belorado en ook hier zit een beheerster die alleen Spaans spreekt, waarschijnlijk zijn hier weinig klanten omdat er vlak in de buurt ook een refugio is maar die gratis is, deze kost € 6,00 p/p. Op haar pc die ik even mag gebruiken draait een illegale Windows XP versie en telkens als ik verbinding met de camera wil maken crasht ie, na drie pogingen houd ik het voor gezien. Wij zijn en blijven vandaag met een Zweedse vrouw, Maritta de enige klanten hier, dat is pas luxe, jammer dat we al gegeten hebben want de keuken die we mogen gebruiken is prachtig en bijna nieuw, met de Zweedse gaan we naar de bakker en Super Mercaro (stel je er niets bij voor)en praten de hele avond op het binnenpleintje, de beheerster gaat om tien uur naar huis. Naast de Refugio staat een heel oude kerk met een stel nestelende ooievaars erop die telkens elkaar met luid gekletter van hun snavels begroeten.

Woensdag 1 Augustus
's Morgens om 5:30 uur op en om zes uur rijden we nog in het donker weg, C'. arresteert koffie in een benzine station net voordat we het dorp verlaten via de N120. We rijden hier in een gebied waar overal graan verbouwd wordt en het ritselt steeds vlak naast de weg, dit is een ander geluid dan de salamanders die je overdag hoort als ze wegschieten, ik zie steeds beter dat het muizen zijn en vrees het ergste, het is een drukke weg met veel vrachtverkeer en het strookje waar we op rijden is ook hier weer erg smal, C'. is panisch voor muizen en als er een per ongeluk voor haar step zou wegrennen springt ze zo de weg op. Als ze het doorheeft gaan we direct een paar honderd meter terug naar een open plek met een oude boom, een waterbron en bankjes, hier zitten geen muizen. Eerst vragen we een Spaanse vrachtwagenchauffeur, die gestopt is om een paar flessen water voor zichzelf te tappen, of wij meekunnen naar Burgos, hij wil wel maar de steps kunnen niet mee en om het duidelijker te maken trekt hij de achterdeur van zijn trailer open en het staat echt tot aan de deuren vol. Als er een Italiaans busje stopt met een dichte achterbak doet C'. nog een poging. We blijken op 30 meter van een jeugdherberg te staan en de achterbak van het busje ligt vol rugzakken en bagage van fietsers die in die jeugdherberg vertoeven. We gaan erheen en proberen een taxi te bestellen maar die kan pas om 9:30 hier zijn. Ondertussen ben ik twee keer een stukje van de N120 opgereden om te zien of het al minder wordt met de viervoeters? Niet dus, vlak naast de weg lijkt de grond wel een gatenkaas! Er zit een kat midden op een veld die ook met zijn kop zit te schudden, zo waanzinnig ontzettend veel zijn het er. Vanaf het punt waar we nu zitten is er 600 meter verderop een afslag die eigenlijk dezelfde kant opgaat maar waar veel minder verkeer zal zijn, we gaan daarheen en C'. blijft in het midden rijden, dat werkt prima, nadeel is alleen dat deze weg over een lengte van vijf kilometer stijgt, we eindigen in Villafranca een langgerekt dorp langs de N120, hier loop ik voor de eerste keer Mark en Marianne tegen het lijf, ze zijn vanuit Utrecht komen lopen en zijn daar gestart omstreeks dezelfde tijd dat wij uit Rotterdam vertrokken, Mark draagt hun dochtertje Mare die nog net geen één is met zich mee en van hier tot Santiago zien we

de drie M's zeer regelmatig.
Voor het eerst deze vakantie denk ik eraan om in de refugio de kookgelegenheid (buiten) te gebruiken, niets bijzonders tomaten"saus" artisjok maïs olijven pasta & vino en dan even slapen in de schaduw op de binnenplaats. Later komen twee Duitse jongens die samenlopen, een Italiaans stel en Spaans koppeltje, de Spaanse biedt me wat gerookte ham aan de ze in de kruidenierszaak achter in de kroeg heeft gekocht, waar ik ook boodschappen heb gehaald, ik weiger beleefd en vertel haar gebrekkig mijn vegetaristische afwijking. C'. babbelt met handen en voeten met een Waals koppel en het Spaans stel, luistert (kijkt) aandachtig mee. Het lijkt op hints met hindernissen. Als ze in muizen verhaal aankomen is, vraagt ze de Spaanse jongen of hij wil helpen om voor morgen een taxi te bestellen, hij loopt direct met haar mee naar binnen. Als C'. terugkomt blijkt dat hij C' duidelijk gemaakt heeft dat er vanaf hier een bus naar Burgos te rijden, de halte is een paar honderd meter verderop en de steps kunnen gewoon mee.

Donderdag 2 Augustus
daar gaan we dan de volgende dag, naast de halte even koffie in de kroeg, daar ontmoeten we een Frans stel hij spreekt goed Spaans en ze gaan ook met de bus mee. Als de bus stopt maakt hij de chauffeur duidelijk dat we twee "fietsen" hebben die ook meegaan, hij helpt mee de steps onder in de bagageruimte te leggen en al snel zijn we op weg naar Burgos. De rit gaat over de drukke N120 en eerlijk gezegd ben ik ook blij met deze rit die ons in minder dan drie kwartier in het hartje van de stad brengt. We staan binnen vijf minuten op het pleintje van de kathedraal, drinken koffie en zien diverse mensen langslopen die we eerder hebben gezien, onder hen Maritta die doorgaat naar een volgende plaats, wij blijven hier en bekijken de stad. Niet zo ver is het naar de Alberque die zich bevindt in een groot park, daar lijkt het tenminste op. Het is druk, erg druk, flinke zaal volgestampt met stapelbedden, je kan er nauwelijks tussendoor lopen, sommige gasten zijn erg luidruchtig, die komen we meer tegen en zijn meestal degene die niet met de pelgrimstocht bezig zijn maar gewoon goedkoop vakantie houden en in refugio's slapen voor de prijs. De mensen de 40 kilometer of meer per dag lopen hoor je na tien uur 's avonds niet meer. Slapen lukt niet al te best.

Vrijdag 3 Augustus
Om vijf uur beginnen de eerste telefoonwekkers al af te lopen, voor 7:15uur is iedereen weg behalve de jongen die gisteravond nog kabaal maakten. Voor het verlaten van deze plek gaan de steps nog een keer op de foto, de fotograaf is moeder en dochter, blond en uit Brabant samen op de fiets onderweg. In Burgos zuid zoeken we een koffie plekje en natuurlijk lukt dat zodat we om acht uur echt op weg gaan, buiten Burgos is het direct kimmen geblazen en na een kilometer of twintig hebben we even moeite om het juiste pad te vinden, we lopen op een onverhard gruisstenenpad en de richting klopt niet met de kaart en na 300 meter gaan we terug om 150 meter naar rechts op exact zo'n zelfde soort pad terecht te komen maar dan wel in de juiste richting, de moeder en dochter halen ons in, vanaf nu heten ze blond² en we lopen eerst en rijden daarna gezamenlijk een viaduct van de E80/A62 over om samen koffie te gaan drinken in een wegrestaurantje, daarna gaan we weer ons weegs. In het eerste dorpje is een bron waar ik water wil tappen om mijn bidon te vullen, er staat een man naast geparkeerd die iets in het Spaans naar me roept, ik snap het niet maar niet alle water is drinkbaar dus kijk ik vragend in zijn richting, "non" zegt ie een drinkteken makend en geeft me zijn fles water uit de auto, waarmee ik mijn bidon kan vullen, dan zie ik ook dat de bron droog is en er helemaal geen water uit komt, de man dringt nogmaals aan om genoeg water uit zijn fles te nemen, zijn bezorgdheid ontroerd me bijna. We schieten lekker op en er komt een klein beetje wind in de juiste richting, we eindigen in Montanas, een heel klein dorpje met zeker drie refugio's en een goed restaurant met lekker eten, gewoon vier voorafjes tegelijk bestellen, linzensoep, salade, pasta en courgettesoep en 2 porties patat en als dat niet genoeg is hebben ze een stuk verderop ook nog een zwembad van flink formaat. Even afkoelen en dan zit daar een Fransman die heel goed Engels spreekt alleen heel langzaam om geen fouten te maken hij is in Frankrijk leraar Spaans en doet elk jaar een deel van de Camino. De Spanjaard oud met zijn boodschappenkarretje dochter die ik al een keer of twee gezien heb blijkt ineens goed Duits te kunnen, zijn ega komt ervandaan. Het is echt prachtig om van al die mensen hun beweegredenen te horen waarom ze dit doen en waar ze vandaan komen, zoals later de oude bruine Noor (70) op onze acht persoons kamer, die zo mooi Spaans spreekt blijkt ook vloeiend Nederlands te kunnen, hij heeft een hele tijd in Amsterdam gewoond en natuurlijk komt ons gesprek op de onzinnige R'dam-A'dam rivaliteit en de wijk die hij regelmatig aandeed in Rotterdam, Katendrecht, hij of liever gezegd zijn familie komt uit Venezuela.
Na onze wandeling gaan we om elf uur naar bed en op één na ligt iedereen er al in en te slapen. Die ene komt later rommelt met een plastic tas doet hem in zijn rugzak, ruimt zijn bed op en loopt nog wat naar het raam op en neer, trekt een ander truitje aan en gaat weer een kwartier weg, trekt dan zijn schoenen uit , rommelt nog wat en eindelijk gaat ie liggen en wordt het rustig.

Zaterdag 4 Augustus
Net als de jongens in Burgos ligt hij nog te snurken als iedereen al lang en breed weg is, schijnbaar hoeven ze net ergens heen? Om zeven uur worden we gewekt en hij zucht en steunt, we klimmen eruit en ik rommel o hard met alles wat geluid maakt dat hij erg geïrriteerd wordt, oké! Voor € 2,00 koop je op de meeste plaatsen een ontbijt, klinkt goed maar stelt niet veel voor, twee of drie stukjes geroosterd stokbrood, roomboter en een beetje jam en koffie. Om acht uur verlaten we dit dorp en al spoedig rijden we door Castojeritz waar iemand een "ik heb alles winkeltje" heeft, wel oud maar helaas geen vers brood, we kopen aftersun, echt alle andere winkeltjes zijn dicht. Onderweg rijden we langs een heel lang irrigatie kanaal gevuld met water wat bijna overal op verhoging staat. Ons doel vandaag is Boadillo del Camino, 28 kilometer en met een zwembad, deze refugio heeft zelfs visitekaartjes die ze in de refugio's ervoor neerleggen. We zijn een van de eerste gasten, Marc, Marianne en jarige Mare, vandaag wordt ze één, komen even zitten om zodadelijk weer verder te lopen. Alles is hier groen en fris maar het stikt van de vliegen bij het terras. Het zwembad dat ze op het visitekaartje hebben gezet is wel onder is zeer gunstige hoek gefotografeerd, het is veel kleiner dan verwacht en steen koud, we eten het menu met 2 Australische vrouwen, een moeder en dochter en de Duitse meiden Christiane en Maria, deze zijn de dag erna als we ze apart tegenkomen een beetje wiebelig en misselijk (misschien toch iets met de vliegen te maken.

Zondag 5 Augustus
Als we in Carrion los Condos komen monsteren we aan in het

Spiritu Santu klooster,
jammergenoeg hebben we geen radio bij ons want Maria heeft hier een eigen talkshow waar we voor € 2,00 p/p extra een twee persoonskamer krijgen met douche en toilet zonder ramen maar met een dakraam en zodoende niet in de 30persoons slaapzaal naar ieders gesnurk hoeven te luisteren. De non die ons inschrijft noteert onze achternaam van de Pelgrimspassen, omdat we beiden als tweede voornaam Johannes hebben noteert ze die als onze achternaam. We stoppen hier in Carrion los Condos omdat het al erg warm is en de volgende achttien kilometer volgens de kaart geen schaduw is, het is een oude Romeinse weg met kiezels en stof. We lopen door het stadje, eten een aangepast pelgrimsmenu met gestoofde groente, dat is iets wat ik mis in Spanje lekkere groente en meloen na in een aardig restaurant. Hierna lopen we en strijken neer in de schaduw van een café aan een plein, door de warmte, de vermoeidheid en de wijn val ik gewoon in slaap, C'. maakt natuurlijk een foto, we wandelen langs het water terug naar de nonnen waar we wat lezen, na een paar uur lopen we langs alle helaas gesloten bezienswaardigheden naar een terrasje en als we op daar zitten krijgt C'. een stukje hash van een Spanjaard die haar al dagen geleden gespot heeft, ze geeft het terug en denkt wat moet ik met dat kleine bruine steentje, mij kon je opvegen een Spanjaard die hasj aan een Hollander geeft de omgekeerde wereld en dan heeft die Hollander het nog niet eens door, Christiane blijkt hier ook te vertoeven en we lopen gedrieën een stukje door het dorp en verkennen de weg eruit die we morgen gaan volgen. Terug bij de nonnen neem ik nog wat foto's.

maandag 6 Augustus
Vannacht heeft het heel veel geregend, veel donder en bliksem en C'. wil eigenlijk niet gaan rijden omdat er in de tocht dadelijk geen bomen staan. Het is nog donker maar wel droog en we gaan koffie drinken waar we gisteren ook bijna alle mini taartjes hebben geprobeerd, voordat we "opstappen" tap ik nog even water uit de bron wat helaas, en het maakt niet uit hoelang ik het water door laat lopen, niet al te koud is (en dus waarschijnlijk gewoon leidingwater zal zijn?). Vanuit Carrion de los Condos halen we veel lopers in die dus nog veel vroeger dan wij (zes uur)van start zijn gegaan. We volgen de oude Romeinse weg, zand en keien en dit totaal over een kilometer of twintig. Gelukkig heeft het veel geregend anders zou dit een erg stoffige etappe zijn. Ik voel me steeds gammeler worden en als we ergens koffie gaan drinken in Sahagun vertel ik C'. dat ik echt niet verder ga, we gaan naar de refugio een stukje terug die we bij het inrijden van Sahagun zijn gepasseerd, C'. regelt een twee persoonkamer en nog vóór twaalf uur lig ik in bed. Ik slaap veel heb koorts, spierpijn en mijn lijf voelt of dat het dichtgeslibd en helemaal vervuild is, een virusje misschien?
's Nachts heb ik moeilijke dromen waar ik helemaal de weg in kwijt raak maar 's morgens voel ik me goed genoeg om een refugio op te schuiven.

Dinsdag 7 Augustus
Een ibuprofen en "hit the road Jack". Onderweg koffie en een gesprek met een gezellig stel waarmee C' zo blijkt gisteren ook gesproken heeft zij is Duits, hij Italiaans en samen praten ze Engels. Zijn vriend is vorig jaar op een step als de onze getrouwd en zou dit jaar ook de Camino doen (op de fiets) maar heeft het af laten weten. We rijden nog steeds op de hoogvlakte en gelukkig is het weer wat betrokken en is het qua temp wel uit te houden . De vlakten zijn enorm en soms strekt de weg zich eindeloos voor je uit. Ook zien we aan de rechterkant heel in de verte een hoge bergrug. Zeker opdat we niet vergeten dat Rabanal en o Cerebreiro er nog aan komen.Vandaag rijden we naar Reliegos waar woningen ondergronds "gebouwd" zijn, Christiane is hier ook. Helaas stinkt het hier naar riool, zodat C'. onze spullen in plaats van beneden bij de douches boven in de keuken gaat wassen. Er is hier behalve de ondergrondse woningen bekijken niets te beleven, in dit gehucht is alles vies in tegenstelling tot de meeste dorpjes waar we doorheen komen. 's avonds om 21:45uur ligt alles plat. Ik ben erg moe, alles doet, waarschijnlijk door een virusje zeer en ben chagrijnig, een weinig plezierige reisgenoot voor C'. 's nachts slaap ik niet maar luister naar de cd's die ik op mijn MP3 speler heb meegenomen

Woensdag 8 Augustus
In deze gemoedstoestand wil ik het liefst vóór Leon links af en zo snel mogelijk naar Santiago en huis, C'. wil graag Leon door op advies van Mark, als we dat uiteindelijk doen heb ik er echt geen spijt van. In Leon gaan we eerst naar de Kathedraal want het plein ervoor kun je via het internet bekijken en zo hebben we nog heel even contact met "thuis" daarna een plekje zoeken om te slapen en dat is een groot nonnenklooster, daarna natuurlijk de stad in, Leon is gesticht in de eerste eeuw voor Christus en is altijd een belangrijke plaats voor de pelgrims geweest, sommige delen zijn erg oud maar over het algemeen is het een vrij moderne stad en zeker een bezoekje waard, de immense kathedraal (je kan hier elektrische kaarsjes branden, wie zegt dat de kerk niet met de tijd meegaat), Casa de los Botines, een meer conventioneel werk van Gaudi
Om 21:45uur worden we geacht in het klooster de "pelgrims zegen" mis bij te wonen, we wachten buiten en lopen met de non voorop naar de hal waar we geïnstrueerd worden, volgens mij legt ze uit wanneer we wel of niet mogen spreken maar ik kan er helemaal naast zitten, we bevinden ons tussen zeker zes verschillende nationaliteiten waarvan de meesten zo te zien wel luisteren maar niet veel van het verhaal begrijpen, als we naar binnen mogen schakelt ze de schijnwerpers in die even op de geluidsinstallatie storing geven, we wachten even en de andere nonnen en novicen stromen binnen het duurt niet zo lang want even na tienen mogen we naar bed. 's nachts komen er nog hele hordes pelgrims binnen die naar Leon met de trein gekomen zijn om hier met de pelgrimstocht te beginnen maar ze hebben zes uur vertraging gehad en zijn 's nachts pas gearriveerd. ze zijn buiten de slaapzaal onder gebracht waarschijnlijk om ons niet te storen. Dat storen begint zodra de eerste wekkers aflopen en de meute in beweging komt, uitslapen is er niet bij,

Donderdag 9 Augsutus
want om 6:30uur komt een van de nonnen ons vrolijk doch doortastend goede morgen wensen. We zijn snel klaar maar hebben zoals wel vaker een beetje moeite om ergens een plek te vinden waar we koffie kunnen drinken en brood kopen. Bij het verlaten van Leon valt het ons op dat het best druk, maar er toch niet al te veel verkeer is. Het is 9° C en dus behoorlijk koud want mijn jas hangt in Rotterdam aan de kapstok, het duurt tot een uur of half tien voordat het een beetje behaaglijk is, het kost ons geen moeite om de juiste weg te vinden en na een kilometer of 20 stoppen we is Mozondiga. Vlak na ons komt een wandelende pelgrim binnen die C'. vanmorgen nog in het klooster gezien heeft, het is nu elf uur hij heeft schone schoenen, zijn slaapzak hangt niet onderaan zijn rugzak maar heeft ie in zijn hand, de Sherlock in ons bespied hem en vermoedt dat hij met de bus gekomen is.
We gaan verder en komen vandaag uit in Hospital d'Orbigo, de ingang over een prachtige oude brug, we gaan hier naar de Albergue Municipal in het aangeplante bos.
Als we aankomen is er niemand, de deur staat open en er ligt een briefje met tekst en 16:30, waarschijnlijk de tijd dat de beheerder komt afrekenen enzo.Leuk gebouwtje met kamertjes die ieder 2 stapelbedden hebben en We hebben voorlopig het rijk alleen, C'. doucht zich en wast de kleren, ik wring en hang ze buiten aan de lijn en zo rommelen we een uurtje aan, dan hoor ik stemmen vlakbij maar zie niemand, loop naar buiten om te kijken of daar iemand is die ik hoor maar daar is ook niemand, ik hoorde toch echt stemmen en echt vlakbij, een beetje op mijn hoede loop ik weer naar binnen en ga verder en dan gebeurt het weer, het blijkt dat in een van de kamers waar we niet gekeken hebben twee Spaanse vrouwen lagen te slapen die nu wakker zijn en ze gaan weg. Een half uur later komt er een man 70, heel tenger met een kegel van de alcohol en spreekt een beetje Engels, hij praat dwingend tegen me en begint telkens iets in de trend van, jullie hebben geen respect en hij komt van Navarra, de eerste keer dat ie dat zei antwoordde ik netjes dat dat mooi was want ik kom van Rotterdam-zuid, maar het is net een gebroken plaat. Het irriteert me dat hij zo tegen me spreekt maar vooral dat ik niet normaal met hem kan communiceren en uitpraten wat er gebeurd. Tegen C'. doet hij dat ook en wil haar het geld teruggeven dat we (nog niet) betaald hebben voor de overnachting zodat we weggaan, C'. is niet van plan weg te gaan, dit is een prachtig mooi plekje en onze was hangt te drogen dus we gaan tegen het huisje in de zon zitten lezen en hij kalmeert en gaat aan de andere kant van het huis op een bankje zitten. 's avonds na tienen, het is al donker en de meesten van de gasten die later zijn gekomen liggen al op bed, komt hij naar ons toe, er zijn gasten nog niet binnen en hij wil de deur op slot doen, hij zit een beetje met de situatie in zijn maag, C'. begint met hem over vanmiddag, hij verontschuldigd zich en zegt dat we niet zijn zoals hij gehoord of gedacht had, de twee dames waren 's middags hier weggegaan en hadden hem in het café waar hij was ontmoet en verteld dat wij veel kabaal hadden gemaakt etc, aaahh vandaar. Hij verontschuldigd zich nogmaals en in een soort reflex hug ik hem, hij is ontroerd en wij alledrie blij met deze afloop. Zijn vader is de eigenaar van dit gebouw en onderhoud het alleen om pelgrims hier te kunnen laten overnachten.

Vrijdag 10 Augsutus
's morgens om acht uur worden we gewekt, we schrikken een beetje hoelaat het al is, we zijn niet meer gewend om zo lang ongestoord te (kunnen) slapen, de blinden voor de ramen houden elk licht tegen zodat we geen idee van de tijd hadden.
We vertrekken na afscheid van hem genomen te hebben en gaan op weg naar Astorga, om daar te komen moeten we een helling op van 12 procent, zweten dus, het gebied wordt steeds mooier, het is wel warm maar met een beetje wind. In Astorga wil ik zeker het voormalige bisschoppelijk paleis bekijken, ook een schepping van Gaudí, als ik dit bekijk denk ik "dit is waar Walt Disney zijn inspiratie vandaan heeft!" Even shoppen en eten op een bankje,
schijnbaar in de buurt van een bejaardenhuis of verzamelplaats ervan want op de andere bankjes zitten ze zij aan zij, dan vertrekken ze langzamerhand naar??? maar een kan zijn plas schijnbaar niet ophouden tot hij binnen is en doet het
even "snel" in de bosjes

Na Astorga gaat het alleen maar omhoog naar Rabanal del Camino, net ervoor staat een zeer oud Volkswagenbusje ervoor zit de nieuwe Messias op een tafel, uit nader onderzoek blijkt dat je hier massage kan kopen (what's in a name?). We zoeken een plekje om te slapen, we kijken bij het klooster maar die doen aan klantenbinding en dan moeten we twee dagen blijven dus onze keus valt op door Engelsen gerestaureerde refugio, ook de hosts spreken goed engels en er is hier een centrifuge, zo'n oude losstaande met een klep, wat een luxe is dat onderweg, de was is al bijna drogg uit dat ding en een uurtje waslijn doet de rest, een grote keuken en een kruideniertje om de hoek dus zelf koken, dit idee hadden meer mensen en met drie verschillende stellen dreutelen we om het fornuis, de aanrecht en tafel om ieder voor zijn club eten te koken, een goede oefening in flexibiliteit, daarna een biertje in de refugio driehonderd meter verderop, het is hier erg druk ook de plaatselijke bevolkin laat zich hier zien, we zitten aan een tafeltje en ik zie iets zwarts op mijn been net boven mijn sok, ik piek het eraf en zeg tegen C'. tijd om weg te gaan en binnen vier seconden staan we buiten. Het laatste waar ik nu behoefte aan heb is vlooien, zo'n snelle aftocht hebben we nog niet gehad. Na het douchen liggen we om 22:30uur plat in het onderste van een stapelbed. Om 23:00 komt een ouder Duits stel die in het bed naast ons gaan en rommelen en ritselen met alles wat ze kunnen vinden en dat duurt een half uur, ongelooflijk er liggen zeker 60 mensen in deze donkere zaal die willen slapen en deze twee kletsen welliswaar zachtjes en schijnen met hun zaklampjes of ze iets specifieks absoluut onmisbaars voor de nacht zoeken, als ze dan uiteindelijk gaan liggen is alles echt rustig en na een minuut of vijf roept ze van het bovenste bed naar onder "gute nacht Hans".... nee dit is nog niet het einde.

Zaterdag 11 Augustus
's morgen om 5:45 uur gaat hun wekker en staan ze op, dat doen meer mensen maar die pakken rusting hun spullen en verdwijnen maar deze twee rommelen en rotzooien heel wat af en als we om zeven uur eruit gaan zijn ze nog bezig. Als wij opstaan is de slaapzaal op één persoon na leeg, iedereen is dus al weg maar die twee ritselaars nog niet. Ik haal de steps van de plaats achter de refugio en zet ze bij de voordeur, bind alles erop en we eten nog iets in de keuken en ze zijn nog steeds in die slaapzaal bezig. Als we weggaan is het 7:45 uur en hij staat buiten zijn rugzak goed te doen (wat dat ook mag betekenen) ik wens ze een goede reis en we vertrekken pff....
We klimmen veel en lopen dus eigenlijk de hele tijd, eerst richting Foncebadon, een mooi maar verlaten gebied, het is niet te bevatten dat dit een belangrijk punt in de Camino is geweest, in de 10e eeuw vond hier zelfs een concilie plaats, even later passeren we Cruz de Ferro waar ook wij ons steentje bijdragen. Helaas is dit kruis niet het enige kruis dat we onderweg zien, blijkbaar sneuvelen er toch wat pelgrims onderweg aan de kruizen te zien langs de route. Tijdens ons gesprek met de beheerder in St Jean Pied de Port werd ons ook verteld dat er in het eerste helft van 2007 reeds drie pelgrims gesneuveld waren, misschien niet zo gek gezien de immense hoeveelheden pelgrims en de toestand waarin sommigen zijn, zag ik in mijn leven nog niet zulke grote blaren en ook de koppigheid van mensen die er niet mee omgingen als zodanig was erg groot, reizen op deze manier maakte ons vanaf het begin al snel bewust van de kwetsbaarheid. Vanaf hier door een werkelijk prachtige natuur naar El Acebo waar de bewoonde wereld weer lijkt te beginnen en het gaat alleen maar bergafwaarts, heerlijk.
We moeten de hele tijd remmen om niet véél te hard te gaan en zo duurt het lekker lang, ook rusten we regelmatig om de handen rust te geven, best vermoeiend dat remmen, dat ik dat ooit zou zeggen! El Acebo is een heel apart dorp en de overgang van natuur en bergen naar stad en industrie is enorm. We rijden door naar Ponferrada. De alberque is groot en rechts na het hek waar ik in de rij sta om ons te laten schrijven is naast me een stenen bak met water en sommige pelgrim trekken hun schoenen uit en op de rand van de stenen zittend laten ze hun voeten hierin afkoelen terwijl ze in de rij moeten wachten, links na het hek is een grote betonnen vloerplaat met een afdak van metalen bogen met erop gebonden riet, er staan tafels en stoelen onder en heel zachtjes klinkt er de hele tijd new-age achtige muziek, achter het gebouw is een man in een naar onder afgestroopt wielrenners kostuum bezig met fietsen, naast hem staat een gereedschapskist waar ik ook wel even mee wil spelen alleen de taal is een probleem, ik haal één van de steps en wijs naar de achteras en zijn gereedschap, het is hem duidelijk en Guiseppe nodigt me uit het te gebruiken, ik heb maar twee steps om te doen, hij 24 fietsen, maar ook al staan we in de brandende zon, hij ziet er gelukkig uit, later zie ik hem met de andere 23 fietsers bidden op de plaats naast de ingang.
Nadat ik boodschappen gedaan heb ga ik koken in de enorme hal waarin de keuken aan de zijkant is gemaakt, als ik bezig ben, zo ergens tussen het opzetten en afgieten van de pasta horen we grote klappen van onweer en de bliksem slaat in halverwege de berg tegenover ons en er ontstaat brand, we zien het vuur van de brand niet echt maar de rookontwikkeling wel en die is flink en er komen helikopters met waterzakken eronder om te blussen het gaat ook een beetje regenen maar na 26 druppels stopt het. We delen een kamer met twee stapelbedden met een jong Italiaans stelletje, ze zijn in León begonnen met deze tocht maar gaan morgen naar huis omdat de blaren op haar voeten het lopen onmogelijk maken.
Na het eten brengen onze voeten ons naar het Tempeliers kasteel,
je waant je direct in een andere tijd. Naast het kasteel is een tentoonstelling over de Camino in een ruimte die het meest lijkt op aan elkaar gekoppelde containers op metalen poten.

Zondag 12 Augustus
Na het vertrek kost het ons een beetje moeite de juiste weg te vinden maar dat lukt natuurlijk wel, we eten in Villa Franca del Bierzo en hierna kronkelen we met de weg mee langs de bergwand, hier is voor het eerst in Spanje een flinke afscheiding tussen de autoweg en ons pad, zo'n mobiele vangrails van ruim een meter hoog, regelmatig nemen we een

paralel weggetje door de natuur om dan een paar kilometer later weer op deze weg uit te komen. Voor ons ligt de uitdaging van vandaag O'Cebreiro en al heel lang zien we op grote hoogte het viaduct van de autoweg, die door deze berg gaat naderen, liever gezegd twee wegen op ongelijke hoogte, wij moeten er overheen en een afweging maken of we de weg nemen van de voetgangers of het fietserspad dat 5 kilometer langer is of dat we voor de berg overnachten en morgen verder gaan? We passeren een refugio met een restaurant maar hoeveel ik ook kijk, klop en zoek, niemand schijnt aanwezig en alles is op slot. We zijn beiden moe en een beetje geïrriteerd en dan hebben we nog een flinke tocht voor de boeg over deze pas, we eindigen in een flinke ruzie die natuurlijk helemaal nergens over gaat maar de daardoor opgewekte adrenaline kunnen we goed gebruiken en blijkt een zegen, we sleuren de steps over een pad omhoog waar we zelf nauwelijks kunnen lopen, het pad is over de zeer ongelijke kale heuvelrug, op sommige stukken werk ik eerst mijn step een flink eind omhoog en loop dan terug om C'. te helpen. Het weer slaat om en het wordt steeds kouder we zien de wolken over de bergrug geperst worden en vrezen het ergste want we moeten nog een flink stuk en plaats om te schuilen is hier nergens dus veel keus is er ook niet, we gaan verder.
Uiteindelijk komen we wel droog maar koud boven, direct is daar het dorpje en daar achter de "nieuwe refugio" maar deze is wel vol, de vrouw aangesteld als beheerder spreekt alleen spaans maar er zit een vrouw te mokken die voor ons al geweigerd is en het is dus vrij duidelijk dat we geen plek hebben. Vandaag 54 kilometer waarvan het meeste gelopen dus zin om te dollen hebben we niet, de mist is heel snel opgekomen (of was er al aan deze kant van de berg) het is erg koud en de volgende plek om te slapen is weet ik hoeveel kilometer verder. Uiteindelijk mogen we ons slaapzakje uitrollen op de onderste laag van dit erg nieuwe gebouw, we leggen onze spullen er neer en gaan een paar huizen verder iets te eten vinden, buiten is het donker, koud, mistig en er klinkt een misthoorn, als we niet zouden weten waar we waren kon het ook thuis in december op zijn miezerigst zijn, het huilen staat me nader dan het lachen, alles doet zeer en we zijn erg moe. Een beetje eten en een wijntje later, de bodybuilder in de bediening was wel heel aardig, gaan we ons plekje opzoeken en hoewel het maar 150 meter verderop is moeten we goed opletten om niet te verdwalen. We delen de overloop met een Italiaans stel, een paar meter verderop is de wc en douche ruimte die op de een of andere manier lekt want langzaam komt over de vloer het water onze richting uit kruipen, om het droog te houden besluiten we een ander plekje in dit gebouw te zoeken, de beheerder is weg en nat worden staat niet op onze verlanglijst, twee verdiepingen hoger spreiden we ons luchtbed uit en eindelijk kunnen we rustig slapen. Totdat er iemand beneden om vier uur de deur dichtklapt en naar boven komt, een nachtwaker die ons maant weg te gaan, we kunnen hem vermurwen en als we vroeg weggaan mogen we van hem blijven liggen, zo gezegd zo gedaan.

Maandag 13 Augustus
hoewel het 's morgens best koud is gaan we weer goedgemutst op weg om na een kleine stijging tot Alto Polo weer aan een afdaling te beginnen. (de batterijen van mijn camera zijn helaas weer leeg dus even geen foto's kunnen maken! Sorry.)

nog een paar klimmetjes en dan zijn we er, maar eerst véél afdalen, eerst naar Tricastela om te eindigen in Samos in een vallei waar we een pensionnetje pikken omdat de Refugio vol zit, de omgeving prachtig is en we niet verder meer willen. Een klein plaatsje met een mooie bosrijke omgeving,

een groot klooster en ergens achteraf in het bos een preromaanse kapel. De meisjes in het pension spreken alleen Spaans en om mij duidelijk te maken wat ze bedoelt gaat een van de twee het opschrijven, maar dan wel in het Spaans en dat maakt een hoop duidelijk.

Dinsdag 14 Augustus
We stappen laat op de step en gaan richting Sarria wat best een leuk plaatsje is maar erg druk, het lukt ons niet hier een plekje te vinden, we merken al een paar dagen dat het aantal pelgrims steeds meer wordt, ze komen met "busladingen" tegelijk in de iets grotere plaatsen aan en lopen met minimale bagage de laatste een of tweehonderd kilometer. De vijf refugio's in Sarria waar we langs gegaan zijn zitten allemaal al vol, we kijken nog even bij het zwembad omdat in een beschrijving stond dat het grasveld rond het zwembad ook als campeerplaats gebruikt kon worden maar dat lijkt ons niets, na een lekker broodje besluiten we om verder te gaan, het is gelukkig niet al te warm en ergens zal toch wel een plaatsje voor ons zijn! We rijden door naar Portomarin en genieten van het uitzicht onderweg, het water in de Miño staat erg laag en we kunnen de overblijfselen van de duizend jaar oude brug een beetje zien. Dit dorp dat eerst in het dal lag zou nu geheel onder water staan als het niet steen voor steen afgebroken en hogerop weer opgebouwd was, het ziet er goed uit. Ook hier zit alles vol maar na een beetje rondkijken ontdekken we dat we in een sportzaal kunnen slapen. 's nachts komt de regen met bakken uit de hemel en de wind is ook aanzienlijk, desondanks slaap ik best goed.

net als ons avontuur in O'Cebreiro delen we de slaapzaal oa.met Alexander.

Woensdag 15 Augustus
Alexander ging al vroeg weer op pad wij hebben daar nu even geen zin in, de gewoonte van het opruimen en verdergaan zit er al goed in, even koffie en een broodje in de eerste de beste open shop en daar gaan we weer over zeer landelijke weggetjes op naar de volgende plek om te slapen, het is fris en het regent telkens een beetje. Vlak voor Lugo we hebben nauwelijks 15 kilometer gereden gelopen drinken we koffie in een erg schoon tentje en ze hebben hier ook slaapplaats genoeg, we besluiten om hier te blijven. Hier logeert Kevin, een Australier en ik heb nog net de tijd om even met hem te kletsen voordat we ontdekken dat hij net als C' leesgek is dus die twee ruilen van boek en verdwijnen in een hoekje. De rest van de dag verdwijnt in het niets.

Donderdag 16 Augustus
Zoals gewoonlijk gaan de meesten vroeg op pad, wij ( en ook Kevin) dus niet. Half negen is echt vroeg genoeg, vlak na ons vertrek zitten we even vast achter een kleine kudde Rawhide en dat geeft de boer even de gelegenheid dat hij erg gecharmeerd is van C's haardracht, ze heeft vandaag vlechten en dat is, zo begrijp ik tenminste, de Galisice (hoe schrijf ik dat?) dracht. We passeren hele hordes rugzakdragende pelgrims soms zingen ze, dat is heel leuk en werkt aanstekelijk, het is een sliert alsof de vierdaagse aan de gang is. In Palas de Rei drinken we even koffie met MM&M die we even daarvoor passeerden, daar zien we ook ruiters op weg naar Santiago en kopen broodjes kaas en tomaten in een epiceria waar de aanbieding van de week een fiets en achterham voor €99,00 is. Als we verder gaan komt de zon steeds vaker door en we lopen de meeste tijd gearmd met de steps naast ons (even oefenen) we praten over de mogelijkheid om voor de terugweg een brommer of oud autootje te kopen en terug te rijden. We vinden een Refugio in Melide waar de steps in de voormalige paardenstallen gestald worden en ik een vergeefse poging doe de foto's te uploaden, ik chat even met V. en bekijk de info die hij verzameld heeft voor de terugreis per trein. In melide is een paar dagen feest, grote knallen vuurwerk overdag. Het naderen van Santiago is goed te merken, het toeristisch attraktie gehalte wordt hoger en als je van hier naar Santiago in twee dagen loopt hoef je niet op tijd te gaan snurken om uitgerust te zijn. Het is een uitje voor ze. Naast de voordeur van de Refugio staat een herdenkingsteken voor Paul Roland Backer, perigrino Hollandés, die hier in 1996 gestorven is,

hij heeft Santiago niet gehaald maar is wel eerder thuis, het raakt me nog steeds...

Vrijdag 17 Augustus
We besluiten om vanaf Melide de voetgangers route te gaan volgen, fietsers overbruggen de afstand vanaf hier in een dag maar met de klimmetjes denken we dat niet te redden en op onze route zien we geen overnacht mogelijkheid en die zijn er op de lopersroute waarschijnlijk nog genoeg. We rijden langs Castaneda, "onze oude bekende", naar Arzua en gaan toch weer onze eigen route volgen anders zitten we de hele dag tussen de razende auto's, deze weg gaat door een gebied wat bijna totaal beplant is met Eucalyptus bomen, ik had ze eerder wel opgemerkt maar wist nog niet dat dit Eucacyptus bomen waren. We lopen veel samen, met samen bedoel ik naast elkaar. Het plan was eerst, de reis te rekken en pas op zijn vroegst aan te komen op zaterdag maar we besluiten om door te gaan, een beslissing die niet zo moeilijk is omdat we tot nog toe geen enkele Refugio tegen gekomen zijn. Mieke en Enith, de leuke eigenaressen van de fietsen in beeld, hebben hier op ons zitten wachten, we hebben elkaar de afgelopen twee dagen regelmatig gezien, dat was erg gezellig.

De laatste loodjes wegen echt het zwaarst als we tegen 17:30 uur via Airin Santiago binnen lopen.

   na  9 weken en 2 uur oftewel 2509 km.
C' smst V. dat we over een kwartier voor de kathedraal staan om zo gespot te worden door de webcam en het fysieke bewijs te leveren. En dan komt het sms bericht,"de webcam doet het niet", grapje van boven zeker . Santiago bruist van het leven, mimiekspelers, goochelaars en muziekanten maar we zijn te moe om ervan te genieten. We hebben nog geen plaats om te slapen en de Refugio's, jeugdherberg en het Seminario Menor is vol, we krijgen hier wel een plattegrondje waar hij de camping op aankruist, nou is Santiago niet gewoon een beetje valsplat maar gewoon heuvelachtig en een betere beschrijving is misschien zoals we wel vaker hebben meegemaakt de camping is daarginds boven op de andere heuvel, oké!
Na even zoeken en een bord "camping rechtdoor" klinkt het als uit de hemel "joehoe, hier linksaf en dan ben je der, we duwen ons te pletter om boven te komen en daar staan blond² ons toe te juichen vanachter het campinghek, een betere ontvangst is niet te wensen. De camping plaatsen waar we langslopen voor de campers zijn erg schuin maar voor de tentjes hebben ze een soort terrasjes in lagen gemaakt die plekjes zijn gewoon recht, er is een redelijk geprijsd winkeltje, zwembad en een restaurant.

Zaterdag 18 Augustus
Vandaag eerst een uitgebreide douchebeurt en dan naar Santiago centrum om ons welverdiende compostelaat op te halen, een gigantische rij kronkelt de trap langzaam op waar zeker vier loketten de stroom verwerken. Hierna natuurlijk koffie gebak en een dagje welverdiende rust.

foto's onderweg op YouTube gezet